Making messes on the page: An interview with Aimee Bender

Aimee Bender (b. 1969) has famously written while inside a closet for years, its constrained environment helping her to focus. She has written several collections of short stories and two novels, has been a New York Times bestseller and her books have been translated into sixteen languages.

Last August, her new book The Colormaster came out. She speaks to us about screenwriters in Los Angeles, sometimes having nothing to say and the music that helps her take risks.

“I don’t write in a closet anymore,” she laughs when we meet in her office at the University of Southern California in Los Angeles, where she teaches creative writing. While people hurry down the hallway, she sits peacefully amidst her many bookcases. “I do other things now. For example, I like to listen to music. It helps me compose my stories. I’m learning a lot from the ways that, for example, Kate Bush structures her songs. I can use those structures for my writing as well.”

In 1998, Bender debuted with her story collection The Girl in the Flammable Skirt. Already then, her stories were praised for their energy and power, like rock songs. She uses music also in her teaching. “I often ask my students to bring in a song that they know well,” she says. “Then we’ll listen to the structure of it. Because a good song changes midway and the verses vary and the chorus is built and the singer is altering things. The ways in which songs are structured are very helpful in terms of a story’s arc. And, one of the most important things: people often forget that the last sentence or scene of a story should feel like the last note of a song.”

chameleon
She likes to talk about music, naming one musician after the other. “I listen a lot to PJ Harvey because she changes her voice all the time. She’s almost a chameleon. But her quality is that she doesn’t feel affected. She doesn’t feel false to me. She’s investigating characters, just like a writer. And she’s good at taking risks.”

But recognising risks is easier than actually taking them. Bender has had her fair share of frustrations over that. “I like to take risks when I’m writing,” she explains, “but I don’t always take them, simply because it’s hard to plan them. They mostly happen when I’m not paying attention. If I’m too aware of the risk, I’ll take less of a risk. So, it usually works this way – that I look at my writing again the next day and I think ‘ooooh? what happened here?’ and only then, I know that I took a risk. But there are many, many days that I play it safe, and then I look back at what I did and I’m bored.”

There are ways to provoke yourself, Bender thinks, as she also teaches to her students. “Limiting your time helps you be more adventurous in your writing. Knowing that you’re gonna leave that computer again, that you don’t have to stay there, is a better feeling when you’re writing. For me, it’s always good to realise that when I start to lose interest then I should change and do something else. I’ll start zipping around, making messes on the page. And then I go back and look if something interested happened there.”

She opens the drawer and takes out a bundle of cards. They are optical illusion cards. One circle looks larger than the other, but is it actually? Another card looks like one line is longer than the other. “I use these in my classes too. I have students pick a card, and then they write a story, showing the concept on the card. It starts very abstractly, but it helps you to write a story instead of just an idea.”

In her own fiction, she works a lot with abstract ideas, which are executed in some stories to the point of absurdity. For example, in her last novel An Invisible Sign of My Own, she describes how the main character’s neighbour always wears numbers on a necklace expressing his mood. Usually he’s down, wearing single-digit numbers. But one day, she finds the number ‘42’ somewhere in the streets, and, knowing that it’s her neighbour’s number, she worries that he will never be able to express that high mood again. She couldn’t stand to think of him “finding only 41 or 43, neither of which was quite right, not quite right at all, and having to drop down to the thirties, having to settle for something lower because he couldn’t announce it exactly.”

labelling
Bender finds the struggle to express things, moods and ideas, interesting in itself. “A word points to something and labels something,” she explains. “So writing is labelling. At the same time writing is also wrapping around something that is very hard to describe, so it is labelling something that can never be labelled. Like the whole book can never be summed up in one word. Each word is pinning something down, but what’s inside is still, hopefully, a little bit mysterious.”

So, when people ask Bender ‘what is your book about?’ or ‘what is your story about?’ she becomes impatient. “Of course they want a coherent answer,” she laughs. “The problem is that people find meaning so important, while meaning isn’t the whole experience to reading. Reading is also an emotional connection to what is happening on the page.” Her voice lowers, as though she needs the authority to say what comes next: “I work in a university. Sometimes things get very discombobulated. George Orwell talks about going simpler with language, and saying things clearly. I completely believe in that. One of the ways we cloak up language is with words that sound very smart but are in fact very detached.”

business talk
While she doesn’t always feel at home in the academic world, she feels exactly in the right place in LA. She likes it that writers in LA have an ‘underdog status’, as she calls it. “I think I’m a little contrary in my personality,” she admits, “so I like being in the underground group. I love Berkeley for example, but if I lived in Berkeley I might become conservative, because everybody is liberal.” She laughs loudly. “I haven’t lived in New York. It sounds wonderful and exciting but it also seems like people are talking about who published where and there’s just a constant business edge. I think that would really annoy me. Here there’s no business edge, it’s all screen writers that are talking that way. So, if you’re writing fiction here, there’s no interest in that kind of business talk. It’s much more about ‘how’s your work going, what are you working on? How is your life?'”

And Bender’s life is good at this point: She’s happily writing a few hours every morning, and then continues with her other work. Where do the discipline and drive come from?” Maybe I keep coming back to writing because I can express something that I don’t know how to express other ways. I haven’t always been good at knowing how to express myself. Like, I’d be OK, but it wasn’t the easiest thing for me. I was a quiet kid and so I think there’s something about trying to express more precisely… So now, even when I feel stuck and I have nothing to say, I still go back to writing.” She pauses and then gestures towards the book shelves around her: “Also, it feels like magic to make something you like that wasn’t there before.”

See Bender’s website flammableskirt.com for more writing tips and of course for her own work.

Het verhaal gaat dat de Amerikaanse auteur Aimee Bender (1969) jarenlang in een kast heeft geschreven. De kleine ruimte hielp haar namelijk om zich te focussen op haar schrijven. Ze heeft verschillende verhalenbundels en twee romans op haar naam staan. Bender is een New York Times-bestseller en haar boeken zijn in zestien talen vertaald. In augustus kwam haar nieuwe boek The Colormaster uit. Ze praat met ons over scenarioschrijvers in Los Angeles, dat ze soms niks te zeggen heeft, en de muziek die haar helpt om risico’s te nemen.

“Ik schrijf niet meer in die kast,” lacht ze als we elkaar treffen in haar kantoor aan de Universiteit van Zuid-Californië (USC) in Los Angeles, waar ze docent creatief schrijven is. Terwijl mensen haastig door de gang lopen, zit ze rustig tussen haar vele planken met boeken. “Ik doe nu andere dingen. Ik luister bijvoorbeeld naar muziek. Het helpt me bij het samenstellen van een verhaal. Ik leer veel van bijvoorbeeld de manieren waarop Kate Bush haar nummers schrijft. Ik kan haar songstructuren in mijn verhalen gebruiken.”

In 1998 debuteerde Bender met de verhalenbundel The Girl In The Flammable Skirt. Toen werden haar verhalen al geprezen om hun energie en kracht als rocknummers. In haar schrijflessen gebruikt ze ook veel muziek. “Ik vraag mijn studenten vaak om een nummer mee te brengen dat ze goed kennen,” zegt ze. “Dan luisteren we naar de structuur van zo’n nummer. Want een goede song verandert halverwege en de coupletten variëren en het refrein is op een bepaalde manier geplaatst, en de zanger of zangeres verandert telkens kleine dingen. De manier waarop nummers in elkaar zitten, zijn heel informatief over hoe je een spanningsboog van een verhaal maakt. En, een van de meest belangrijke dingen: mensen vergeten vaak dat de laatste zin van een verhaal moet klinken als de laatste noot van een nummer.”

kameleon
Ze houdt ervan om over muziek te praten, en noemt de ene na de andere muzikant op. “Ik luister veel naar PJ Harvey omdat ze haar stem voortdurend verandert. Ze is een soort kameleon. Haar grootste kwaliteit is dat ze niet gemaakt voelt, ze is echt. Ze onderzoekt karakters, net als een schrijver. En ze durft risico’s te nemen.”

Maar risico’s horen is minder moeilijk dan ze nemen. Bender heeft zich daar vaak genoeg gefrustreerd over gevoeld. “Ik hou ervan om risico’s te nemen als ik schrijf,” legt ze uit, “maar ik neem ze niet altijd, juist omdat het zo moeilijk is om ze te plannen. Ze gebeuren meestal als ik niet oplet. Als ik me te bewust ben van het risico dat ik wil nemen, dan ga ik juist minder risico’s nemen. Dus meestal werkt het zo dat ik de volgende dag nalees wat ik geschreven heb, en dan denk ‘O? Wat is hier gebeurd?’ en dan pas weet ik dat ik een risico heb genomen. Maar er zijn ook veel dagen dat ik te voorzichtig ben geweest en dan bekijk ik wat ik heb geschreven, en dan vind ik het saai.”

Er zijn manieren om jezelf uit te dagen, denkt Bender, en die leert ze haar studenten ook. “Als je de tijd waarin je schrijft beperkt, dan ga je vanzelf avontuurlijker schrijven. Als je weet dat je ook weer bij die computer vandaan kunt, en dat je niet voor altijd daar hoeft te blijven, dan voel je je lekkerder terwijl je schrijft. Voor mij werkt het altijd goed om me te realiseren dat als ik zelf de interesse in een verhaal verlies, ik het moet veranderen. Ik ga dan wat experimenteren, en wat klooien op de bladzij. Achteraf bekijk ik wat ik heb gedaan en of er iets interessants is gebeurd.”

Ze opent een lade en neemt er een stapeltje kaarten uit. Het zijn kaarten met optische illusies erop. De ene cirkel lijkt groter dan de andere, maar is die wel groter? Op een andere kaart lijkt de ene lijn langer dan de andere. “Deze gebruik ik in mijn lessen. Studenten kiezen een kaart uit en dan schrijven ze een verhaal over het idee dat op de kaart staat. Het begint heel abstract, maar het helpt je om een echt verhaal op te schrijven en niet alleen een idee.”

In haar eigen fictie werkt ze veel met abstracte ideeën, die in sommige verhalen zijn uitgewerkt tot in het absurde. Bijvoorbeeld, in haar laatste roman, An Invisible Sign of My Own, beschrijft ze hoe de buurman van het hoofdpersonage altijd nummers om zijn nek draagt die aangeven hoe hij zich voelt. Meestal is hij down, en draagt hij eencijferige getallen. Maar op een dag vindt de hoofdpersoon het getal 42 op straat en ze raakt bezorgd, omdat ze beseft dat het van haar buurman is, en hij nu nooit meer in staat zal zijn om precies die goede bui met nummer 42 uit te dragen. Ze vindt het rot dat hij misschien wel alleen 41 of 43 zal vinden, “terwijl die geen van beiden precies goed waren, helemaal niet goed waren, en dat hij dan lager moest gaan zitten, bij een getal in de dertig, dat hij tevreden moest zijn met een lagere bui omdat hij zich niet precies kon uitdrukken.”

labelen
Bender vindt de worsteling om dingen uit te drukken, buien en ideeën, iets interessants. “Een woord wijst naar iets en labelt iets,” legt ze uit. “Dus schrijven is labelen. Tegelijkertijd betekent schrijven ook dat je ergens omheen beweegt als het moeilijk te beschrijven is. Dus dan ben je iets aan het labelen dat niet te labelen is. Zoals een heel boek, dat kan nooit in één woord worden samengevat. Elk woord drukt iets uit, maar wat in het boek zit, is, hopelijk, nog altijd een beetje mysterieus.

Dus als mensen Bender vragen ‘waar gaat je boek over?’ of ‘waar gaat je verhaal over?’ dan wordt ze ongeduldig. “En natuurlijk willen ze ook nog een samenhangend antwoord,” lacht ze. “Het probleem is dat mensen betekenis zo belangrijk vinden, terwijl betekenis niet de hele ervaring van het lezen is. Lezen is ook een emotionele connectie met wat er gebeurt op een bladzij.” Haar stem wordt lager, alsof ze de autoriteit nodig heeft als ze vervolgt: “Ik werk in een universiteit. Soms worden dingen hier nogal ingewikkeld. George Orwell heeft het over de zaken eenvoudiger maken via taal, en door dingen duidelijk te zeggen. Daar geloof ik helemaal in. We kleden taal vaak aan met woorden die heel slim klinken, maar die eigenlijk ver af staan van wat we bedoelen.”

business talk
Terwijl ze zich niet altijd thuisvoelt in de academische wereld, voelt ze zich wél thuis in Los Angeles. Ze vindt het fijn dat schrijvers in LA de status van ‘underdog’ hebben. “Ik ben denk ik een beetje tegenstrijdig in mijn persoonlijkheid,” geeft ze toe. “Ik vind het fijn om in de underground te zitten. Ik hou bijvoorbeeld van Berkely, maar als ik er zou wonen dan zou ik misschien wel conservatief worden, want iedereen is er zo progressief.” Ze lacht. “Ik heb nooit in New York gewoond. het klinkt geweldig en opwindend, maar het lijkt ook alsof mensen er alsmaar lopen te praten over wie waar heeft gepubliceerd en dat er voortdurend iets zakelijks speelt. Ik denk dat ik me daar enorm aan zou ergeren. Hier is die zakelijke kant veel minder aanwezig, het zijn alleen de scenarioschrijvers die op die manier met elkaar praten. Dus als je hier fictie schrijft, dan hoef je niet aan die praatjes mee te doen. Dan kun je het gewoon hebben over ‘hoe gaat het met jouw werk, waar ben je aan bezig? En hoe staat het leven?'”

En Benders’ leven is goed op dit moment. Ze schrijft met plezier een paar uur elke dag, en begint dan met haar andere werk. Waar komen de discipline en de drive vandaan? “Misschien blijf ik wel bij dat schrijven uitkomen omdat ik me er goed in kan uitdrukken, als dat niet op andere maniere lukt. Ik was niet altijd goed in mezelf uitdrukken. Het was nooit heel erg, maar het was niet het allermakkelijkste voor mij. Als kind was ik vrij stil. Dus ik denk wel dat er daar iets zit, dat ik me nog steeds probeer preciezer uit te drukken… Zelfs nu nog, als ik voel dat ik vastzit en ik niks te zeggen heb, kom ik toch weer bij dat schrijven uit.” Ze is even stil en gebaart dan naar de boekenkasten om haar heen: “Het voelt natuurlijk ook wel een beetje als magie als je iets maakt wat je mooi vindt en het was er eerst niet.”

Zie Benders website flammableskirt.com voor meer schrijftips en natuurlijk haar eigen werk.